عسل پونه کوهی یکی از نایاب‌ترین عسل‌های جهان به شمار می‌رود. این عسل کاملا ارگانیک و طبیعی بوده و در مناطق کوهستانی به دست می‌آید. گیاه پونه در طب سنتی برای درمان اختلالات روده‌ای و معده‌ای استفاده می‌شود. امروزه آزمایش‌های گسترده‌ای بر روی اثرگذاری عسل پونه کوهی بر روی هلیکوباکتر پایلوری انجام شده است. محققان پی برده‌اند که این عسل در مهار پروتئین باکتری هلیکوباکتر موسوم به اوره‌آز بسیار موثر بوده است.
گیاه پونه کوهی
پونه کوهی گیاهی گل‌دار از خانواده نعناعیان (Lamiaceae) است. این گیاه چند ساله بومی منطقه مدیترانه و آمریکای لاتین است. اما به طور گسترده در نیمکره شمالی جهان یافت می‌شود. ارتفاع پونه کوهی ۲۰ تا ۸۰ سانتی متر و برگ‌های آن بین ۱ تا ۴ سانتی متر است. رنگ‌های برگ‌های این گیاه به صورت سبز زیتونی‌ست. گل‌های پونه کوهی به رنگ سفید، صورتی و بنفش روشن است. طول این گل‌ها ۳ تا ۴ میلی متر است. به پونه کوهی، مَرزَنجوش وحشی هم می‌گویند. طبع این گیاه گرم و طعم آن کمی تلخ است. افراد این گیاه را ابتدا خشک کرده و سپس در آشپزی استفاده می‌کنند.
از قدیم در آشپزخانه‌های ترکی، یونانی، فرانسوی، ایتالیایی، اسپانیایی و مکزیکی از پونه کوهی به عنوان یک چاشنی استفاده می‌شود. معمولا از پونه کوهی برای طعم‌دهی به گوشت گوسفند و بره استفاده می‌کنند. در آشپزی می‌توان آن را با پاپریکا، نمک و فلفل مخلوط کرد. در فصل تابستان از پونه خشک برای طعم‌دهی به سالاد شیرازی استفاده می‌کنند. این گیاه بخصوص برای کسانی که طرفدار طعم تند هستند، بسیار مناسب است. به همین خاطر در جنوب ایتالیا، آرژانتین و مکزیک بسیار پرطرفدار است.
پونه کوهی در طب سنتی از جایگاه دارویی مهمی برخوردار است. به طوری که از این گیاه برای درمان اسهال، اختلالات روده‌ای، معده‌درد، اختلالات کبدی و ایجاد آرامش استفاده می‌شود. با این حال در سال‌های اخیر با سوء‌استفاده از اعتماد مردم، تبلیغات گسترده‌ای در مورد اثرگذاری وسیع این گیاه انجام شده است. در حالی که در طب مدرن، تنها چندین خواص دارویی پونه کوهی شناخته شده است. از این رو در سال ۲۰۱۴، سازمان غذا و داروی ایالات متحده آمریکا به یکی از شرکت‌های فعال در زمینه داروهای گیاهی در مورد تبلیغات نادرست دارویی در ارتباط با اسانس پونه کوهی هشدارهای قانونی داد.
عسل پونه کوهی
عَسل پونه کوهی از شهد گل‌های پونه کوهی به دست می‌آید. یکی از ویژگی‌های این عسل عدم وجود شکر در ساختار عسل نهایی‌ست. چرا که برای تغذیه زمستانی آنها از شکر استفاده می‌شود. این مورد یکی از مهمترین مشخصات عسل‌های ارگانیک به شمار می‌رود. بنابراین عَسل پونِه کوهی در زمره عسل‌های ارگانیک طبقه‌بندی می‌شود. این عسل سرشار از منیزیوم، پتاسیم (۰.۷ گرم در ۱۰۰ گرم)، فسفر، اسیدهای فنولیک و ویتامین B کمپلکس است. میزان شیرینی این عسل به نسبت عسل‌های دیگر کمتر است. البته طعم آن به مانند گیاه پونه به تلخی گرایش دارد. بومی‌ها به صورت سنتی از عَسل پونِه کوهی برای درمان معده‌درد استفاده می‌کنند.
خواص عسل پونه کوهی
از مهمترین مواد موثره پونه کوهی می‌توان به تیمول (Thymol)، لیمونِن (Limonene)، کارواکرول (Carvacrol)، پینِن (Pinene)، اوسیمن (Ocimene) و کاریوفیلن (Caryophyllene) اشاره کرد. این مواد به میزان مناسبی در عسل پونه کوهی نیز یافت می‌شود. بر اساس مطالعات محققان، عسل پونه کوهی از خواص ضدباکتریایی برخوردار است. از این عسل به طور گسترده برای درمان سوء هاضمه، زخم معده، گاستریت، اثنی عشر و مقابله با باکتری هیلکوباکتر پایلوری استفاده می‌کنند. به طوری که عسل پونه کوهی بخصوص در آزمایش‌های بالینی برای مقابله با باکتری هلیکوباکتری پایلوری بسیار موفق بوده است.
درمان هلیکوباکتر پایلوری
طبق آمار، تقریبا نیمی از جمعیت جهان حامل باکتری هیلکوباکتر پایلوری می‌باشد. معمولا رویکرد پزشکی رایج برای ریشه‌کنی هیلکوباکتر معده، استفاده از رانیتیدین (Ranitidine)، امپرازول (Omeprazole) و آنتی‌بیوتیک‌هایی مانند مترونیدازول (Metronidazole)، کلاریترومایسین (Clarithromycin) و آموکسی‌سیلین (Amoxicillin) است (منبع). اما مشکل عمده اینجاست که باکتری هلیکوباکتر پایلوری نسبت به آنتی بیوتیک‌ها مقاوم نسبتا بالایی نشان می‌دهد. از این رو محققان مشغول آزمایش‌های بالینی برای استفاده از داروهای طبیعی جایگزین (منبع) مانند عسل و بخصوص پونه کوهی و عسل مانوکا هستند. یکی از تحقیقات علمی در این مورد، آزمایش بر روی ۶ سویه جداشده از زخم معده و ۸ سویه از بیمار مبتلا به گاستریت و تاثیر عسل پونِه کوهی بر روی آنهاست. هلیکوباکتر عمده از طریق ترشح پروتئینی به نام اوره‌آز (Urease) شناخته می‌شود. در این آزمایش، عسل به طور قابل توجهی، اوره‌آز مترشحه از باکتری‌ها را مهار کرد. بنابراین بر اساس خروجی‌های این مطالعه، می‌توان از عسل پونه کوهی برای درمان زخم معده و ورم معده استفاده کرد.
نقد و بررسی‌ها
هنوز بررسی‌ای ثبت نشده است.